چطور طنز مطبوعاتی بنویسیم؟
رضا ساكی، طنزپرداز، در یكی دیگر از كارگاه‌های آموزشی «مكتب‌خانه طنز»، ضمن اشاره به اینكه شوخی با خبرها، از قالبهای قدیمی طنز است كه هنوز هم طرفدار دارد، ادامه داد: این كار، سهل و ممتنع است و لازم است اصولی درباره نگاه طنزآمیز به خبرها رعایت كرد.
وی با بیان اینكه طنزنویس، ابتدا باید خبرها را به خوبی رصد كند، گفت: بعضی از خبرها هستند كه آنقدر طنز پررنگی در آن ها دیده می‌شود و خودشان جهان وارونه دارند كه نیازی به جست‌وجوی زیاد ندارند و فقط كافی است، طنزنویس كمی زمان و حوصله صرف كند، اما برخی خبرها هستند كه عناصر متناقض آن ممكن است به راحتی به چشم نیایند و این هنر و هوشمندی طنزنویس است كه درون‌مایه طنز را در آنها پیدا كند.
نویسنده داستان طنز «سمساری» ادامه داد: خبرهایی كه عدد و رقم و آمار دارند، معمولا سوژه خوبی برای نگاه طنز دارند و می توان از ظرفیت بزرگ و كوچك بودن اعداد برای آن نوشتن طنز درباره آن واقعه استفاده كرد. جابه‌جا كردن كلمات و بازی گرفتن از آن ها به عنوان مثال بازی با مشاغل، نگاه نوستالژیك به موضوعات و بسیاری از راهكارهای دیگر نیز برای طنزنویسی به كار می آید.
ساكی افزود: وقتی با خبری مواجه می شویم كه می خواهیم آن را در قالب طنز مطبوعاتی به نگارش دربیاوریم، باید ببینیم می توان نسبت به آن شوخی كوچكی كرد و بعد آن را ادامه داد یا نه؛ اگر چنین قابلیتی را در آن خبر دیدیم، بعد می توان اركان خبر را جدا كرد و دید به كدام بخش آن می توان بیشتر با نگاه طنز پرداخت؛ درواقع باید روایت خودمان را از خبر پیدا كنیم.
این طنزپرداز همچنین گفت: موضوع مهم دیگری كه لازم است در هنگام نوشتن طنز به آن توجه داشته باشیم، این است كه بدانیم برای هر خبر چقدر باید توضیح طنزآمیز بدهیم. گاهی بسنده كردن به یك جمله كافی است و اگر بیشتر بگوییم و در دام توضیح دادن خودمان بیفتیم، بار طنز را از آن می گیریم و بعضی سوژه ها هستند كه این امكان را به ما می دهند كه موضوع را بیشتر بپرورانیم.
مدرس جلسات «مكتب‌خانه» طنز حوزه هنری تاكید كرد: همیشه در كنار طنز، یك بخش اخمو و جدی هم داریم كه قرار است در كنار خنداندن مخاطب، او را به فكر وادارد. بنابراین مهم است كه، در ابتدا، طنزنویس هنگام مواجه شدن با خبر، تكلیفش را با آن موضوع روشن كند، موضعش را بشناسد و بداند چه می خواهد بگوید. در این صورت است كه انسجام در متن رعایت می شود و خواننده هم منظور اصلی نویسنده را درك می كند.
ما به چه چیزهایی می‌خندیم؟ دقت در همین سوال ساده و تلاش برای پیدا کردن جوابی دقیق و جزئی برای آن اولین قدم برای طنزنویس شدن است. البته با این فرض که نیمچه استعدادی داشته باشی و البته برای برداشتن قدم مهمی به نام مطالعه کتاب‌ها و نوشته‌جات طنز هم تنبل نباشی.
ما به چه جیزهایی می‌خندیم؟ اولین جلسه با همین سوال شروع خواهد شد و سعی خواهیم کرد از دل جوک‌ها و لطیفه‌ها و پیامکهای خنده‌داری که این روزها با تلفن همراه برای همدیگر ارسال می‌کنیم به یک قانون یا لااقل تعریف کاربردی از این چیزها برسیم. حتما شما هم در خانواده و فامیل کسانی را می‌شناسید که بی‌مزه‌ترین جوک‌ها و تکراری‌ترین آنها را جوری تعریف می‌کنند که آدم از خنده روده‌بر می‌شود. با همدیگر سعی می‌کنیم تا دلیل موفقیت این افراد را هم پیدا کنیم چون خیلی از این نکات در موفقیت یک طنز نویس کاربلد هم تاثیر دارند.
لطیفه‌ها و جوک‌ها و پیامک‌ها اگرچه ممکن است در پیدا کردن جواب دو سوال بالا به ما کمک کنند اما خودشان هم می‌توانند یک خطر بزرگ باشند در مسیر طنزنویس شدن هر کدام از ما. البته اگر حواسمان نباشد و فکر کنیم طنز –مخصوصاً از نوع مطبوعاتی‌اش- یک پیامک خنده‌دار طولانی‌تر شده، یا یک جوک باکلاس است. در این دوره سعی می‌کنیم فرق طنز مطبوعاتی را با این موارد مشخص کنیم.
از کجا باید شروع کنیم؟ این سوالی است که خیلی از کسانی که دوست دارند طنز بنویسند آن را می‌پرسند و پشت بندش اضافه می‌کنند «الان من چی بنویسم»؟ سعی می‌کنیم برای این سوال هم یک پاسخ عملی و کاربردی داشته باشیم و با هم تاتی تاتی کنان راه بیفتیم در مسیر طنز نویسی.
آشنایی با قالبهای متداول طنز نویسی و تمرین نوشتن در آنها از برنامه‌های ما در این شش جلسه که البته هر کدام دو بخش یک ساعت و خرده‌ای دارد- خواهد بود. حرفهایی هم خواهیم زد درباره چیزهایی که همه طنزنویسهای مبتدی فکر می‌کنند نوشته‌شان را بانمک می‌کند اما در واقع نتیجه‌ای جز لوس و مسخره و یخ شدن نوشته ندارند!
شش جلسه فرصت خیلی کمی است برای طنزنویس شدن اما ما سعی می‌کنیم در کنار هم و با آموزش تئوری در ساعت اول هر جلسه و بعد برگزاری کارگاه در ساعت دوم، یاد بگیریم برای طنزنویس شدن به چه چیزهایی باید حواسمان باشد و از چه چیزهایی باید پرهیز کنیم.
بفرمایید…